Masaüstü bilgisayar alırken nelere dikkat edilmeli?

Bilgisayar günümüzde her evin ve iş yerinin ihtiyacı. Gün geçtikçe gelişen teknoloji ile birlikte diz üstü ve tablet bilgisayarlar önemli oranda rağbet görse de, hata hepimiz ceplerimizde ufak çaplı birer bilgisayar taşıyor olsak da, masaüstü bilgisayarlar hala fiyat/performans olarak en ideal çözüm. Peki bir masaüstü bilgisayar alırken nelere dikkat etmeliyiz? Almak istediğimiz bilgisayar ihtiyaçlarımıza cevap verir mi? En kritik parçalar hangileridir? Gelin yakından inceleyelim.

Temel Kavramlar :

Bir bilgisayar çeşitli parçalardan oluşur. Her bir parçanın kendine göre bir görevi, sistem performansı üzerinde etkisi vardır. Bir işlem esnasında, herhangi bir parçanın performansı, diğer parçaların performansından aşağıda kalıyor ise, söz konusu parça sistem üzerinde dar boğaz oluşturuyor demektir. Örnek vermek gerekir ise, grafik yoğun bir işlem yapıyorsunuz diyelim. Söz gelimi oyun oynuyorsunuz ya da Photoshop, InDesign benzeri bir yazılım kullanıyorsunuz. Bilgisayarınızın işlemcisi ve belleği söz konusu uygulamalar için gayet yeterli iken, ekran kartı yetersiz kalabilir. Bu durumda ekran kartı sisteminiz için dar boğaz oluşturuyor demektir ve yapmak istediğiniz işleme mani olur. Böyle bir durumla karşılaşmamak için bilgisayar almadan önce, bilgisayarı hangi amaç için kullanacağınızı net olarak belirlemeli ve kullanım amacınıza uygun bir sistem satın almalı, dar boğaz yaratacak parçalardan kaçınmalısınız. Bunun için de bilgisayar parçalarını yakından tanımak gerekir.

Masaüstü Bilgisayar

Anakart :

Kabaca bilgisayarın diğer parçalarının üzerine yerleştirildiği/bağlandığı ve aynı zamanda söz konusu parçaların birbirleri ile iletişim kurmasını sağlayan devredir. İşlemci, RAM/Bellek, ekran kartı vb. parçalar anakart üzerine yerleştirilir. Bu yüzden anakart üzerine yerleştirilen parçalar ile, anakartın uyumlu olması gerekir. Örneğin Intel marka bir işlemci kullanacak iseniz, bu işlemciyi destekleyen chip-sete sahip bir anakart almanız gerekir. Ya da tam tersi, anakartınız AMD marka işlemcileri destekliyor ise alacağınız işlemci de buna uygun olmalıdır. Aynı durum RAM/Bellek bileşenleri için de geçerlidir. DDR/DDR2/DDR3 gibi çeşitli teknolojilerden hangisinin anakart tarafından desteklendiğine dikkat etmeniz gerekir.

Anakart alırken dikkat edilecek bir başka husus genişleme yuvalarının tipi ve sayısıdır. RAM, ekran kartı, ethernet kartı vb. parçalardan hangi çeşitlerin desteklendiğini ve bu parçaları yerleştirmek için kaç adet genişleme yuvası olduğunu kontrol etmekte fayda var. Bir süre sonra, örneğin bilgisayarınızın RAM miktarını arttırmak ve yeni bir RAM eklemek istediğinizde anakartınızdaki boş slotlara ihtiyaç duyarsınız. Aksi takdirde yeni bir anakart almanız gerekecektir.

Anakartlarla ilgili önemli bir hususta tümleşik parçalara sahip olup olmadığıdır. Bazı anakartlarda ekran kartı, ses kartı, ethernet kartı gibi parçalar tümleşik(on board) olarak gelir. Bu gibi durumlarda genellikle ayrıca bir ekran kartı, ses kartı vb. almanıza gerek kalmaz. Ancak bu tip anakartlarda genellikle söz konusu parçalar için genişleme yuvası bulunmaz, bulunsa bile yeni parça eklendiğinde kullanmak için BIOS ayarı yapmak gerekir.

Anakart

İşlemci :

İşlemci bir bilgisayarın beynidir. Bilgisayar tarafından yapılan tüm işlemler aslında işlemci tarafından yapılır. Diğer parçalar, yapılan işlemler ile ilgili veri bulundurmak, saklamak ve sunmak içi vardırlar. Bu yüzden işlemcinin kapasitesi sistem performansı üzerinde hayati önem taşır. Şu anda piyasada iki büyük işlemci üreticisi vardır : AMD ve Intel. Bu firmaların işlemcileri farklı teknolojilere sahip olduğu için, işlemcinin yerleştirileceği anakart da alınacak işlemciye uygun olmalıdır.

Günümüzde piyasada veriyolu büyüklüğüne göre iki çeşit işlemci vardır : 32 bit ve 64 bit. Veriyolu büyüklüğü işlemcinin, bir işlem esnasında hangi büyüklükte verileri işlediğini gösterir. Bilgisayar üzerinde çalışan yazılımlar da doğal olarak bu üzerinde çalışacakları işlemciye uygun olarak geliştirilirler. Bu yüzden 64 bitlik işlemciler hem 32 bit hem de 64 bitlik sistemler için geliştirilen uygulamaları çalıştırabilir iken, 32 bitlik işlemciler sadece kendileri için geliştirilmiş uygulamaları kullanabilirler.

İşlemcilerde dikkat edilmesi gereken başka bir husus da çekirdek özellikleridir. Günümüzde 2,4 hatta 8 çekirdekli bilgisayarlar satışa sunulmaktadır. Birden fazla çekirdeğin olması şu manaya gelir : Aynı işlemciden bilgisayarınızda çekirdek sayısı kadar olduğunu düşünün. Bu sayede çekirdeklerden biri bir uygulamayı çalıştırır iken, diğer başka bir uygulamayı çalıştırabilir. Yahut, bir uygulamanın her bir iş parçacığı(thread) farklı bir çekirdek üzerinde çalışabilir. Bu da önemli performans avantajları sağlar.

İşlemci

RAM/Bellek :

RAM, bilgisayarın çalışması esnasında, çalışan uygulamaların saklandığı devredir. Bir bilgisayar üzerinde 3 çeşit veri saklama ortamı bulunur : Hard disk, RAM ve işlemci belleği. Ayrıca ekran kartlarının da kendi işlemcileri ve bellekleri vardır. Bu 3 tip saklama ortamından en yavaşı hard disk, en hızlısı işlemci belleğidir. Bir yazılım çalışacağı zaman depolandığı sabit diskten çağrılarak RAM'e alınır, oradan işlenmek üzere işlemciye gider. Eğer RAM arızalı ise görüntü almakta da sıkıntı yaşarsınız. RAM sabit diskten daha hızlı olduğu için, RAM kapasitesi ne kadar yüksek ise işlemci ihtiyaç duyduğu verileri o kadar yüksek oranda RAM'den alır. Aksi takdirde daha yavaş olan sabit diskten alması gerekir. Bu da sistemi yavaşlatır. Özellikle büyük programların çalışmalarında performans sağlamak için yüksek miktarda RAM'e ihtiyaç duyulur. Bu yüzden sistemin yüksek miktarda RAM'e sahip olması sistem performansı için olumludur.

RAM / Bellek

Ekran Kartı :

Ekran kartı bilgisayarın grafik işleme birimidir. Kendisine ait bir işlemcisi ve belleği vardır. Bunun yanında sistem belleğinden de faydalanır. Ekran kartının işlemci ve bellek kapasitesi ne kadar yüksek ise grafik yoğun işlemlerde o kadar performans alırsınız. Ekran kartları bilgisayarda en fazla güç tüketen parçalardan biridir, hatta zaman zaman en çok güç tüketeni olabilmektedir. Bu yüzden güç kaynaklarının yetersiz kalabilmesine ya da ömrünü erken doldurmasına neden olabilir.

Ekran kartları harici ISA, VLB, PCI, AGP veya PCI-Express veriyollarını kullanan parçalar olarak veya anakart üzerinde tümleşik olarak bulunurlar. Günümüzde ekran kartları için işlemci üreten iki büyük firma vardır : NVidia ve AMD. Bu iki firmanın arasındaki rekabetten dolayı her geçen gün ekran kartı kapasiteleri artmaktadır.

Ekran Kartı

Hard Disk/Sabit Disk :

Bilgisayarın veri depolama ortamıdır. Genellikle metalden yapılmıştır ve yüzeyi manyetik özellikli malzeme ile kaplanmıştır. Diskler 3600, 4200, 5400, 5900, 7200,10000, 15000 gibi rpm (dakika/devir) hızlar ile dönerken, disk yüzeyleri üzerinde gezinen bir kafa vasıtası ile veri okuma ve yazma işlemleri yapılır. Kapasitelerine göre bir kaç yüz GB(gigabyte) veya birkaç TB(terabyte = 1000 GB) veri depolama özelliğine sahiptirler.

Sabit disklerin bilgisayar ile iletişim kurabilmesi için çeşitli arabirimler vardır, IDE, SATA gibi. Bir sabit diskin, bir bilgisayar ile uyumlu çalışabilmesi için, hem anakartın hem de sabit diskin aynı arabirimi desteklemesi gerekir. Örneğin sabit diskiniz SATA uyumlu ise anakartınızın da SATA arabirimini desteklemesi gerekir.

Hard Disk